Porto Elounda Resort, Κρήτη

Σπύρος Κοκοτός: Η Αρχιτεκτονική του στην Ελούντα

ELOUNDA MARE HOTEL
PORTO ELOUNDA DE LUXE RESORT
ELOUNDA PENINSULA ALL SUITE HOTEL

Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Κρήτη, στις Δαφνές, ο Σπύρος Κοκοτός σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο μια εποχή που οι αρχιτέκτονες ήταν περιζήτητοι λόγω της ανοικοδόμησης μετά τον πόλεμο. Όντας ακόμη μαθητής στο Ηράκλειο, επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελούντα την άνοιξη του 1951 και επέστρεψε λίγα χρόνια μετά κάνοντας ψαροντούφεκο στα παρθένα νερά του κόλπου του Μιραμπέλλο. Η ομορφιά και η ηρεμία του τόπου αυτού, όπου δεν είχε φτάσει βέβαια το ηλεκτρικό ρεύμα και οι άνθρωποι ζούσαν λίγο πολύ όπως και οι παππούδες τους, έδωσε δημιουργικό έναυσμα στη φαντασία του νεαρού αρχιτέκτονα. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘60 ο Σπύρος Κοκοτός και ο αδελφός του Γιώργος, Πολιτικός Μηχανικός, επίσης από το Μετσόβιο, ανέπτυξαν φιλική σχέση με την οικογένεια του Ηλία Σωτήρχου, ο οποίος είχε κατασκευάσει στον Άγιο Νικόλαο το πολύ επιτυχημένο Minos Beach, το πρώτο ξενοδοχείο πολυτελείας του Λασιθίου, σχεδιασμένο από τον καλλιτέχνη (και μετέπειτα σκηνοθέτη) Νίκο Κούνδουρο.

Μαζί με το Σωτήρχο και τη συνέταιρό του Ελένη Νάκου, το γένος Σολούνια, άρχισαν ήδη από τη δεκαετία του ’60 να αγοράζουν γη στην Ελούντα για το επόμενο ξενοδοχείο τους, μαγεμένοι όλοι τους από τον υπέροχο τόπο. Ο αιφνίδιος θάνατος του Σωτήρχου επιτάχυνε τις εξελίξεις και ιδρύθηκε η Ήλιος Α.Ε., με Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο το Σπύρο Κοκοτό και μετόχους τον ίδιο, το Γιώργο Κοκοτό και την οικογένεια της Ελένης Νάκου, ιδιοκτήτη μεγάλου μέρους της γης, και ξεκίνησαν να χτίζουν το Elounda Beach Hotel το 1970, εν μέσω δικτατορίας και αντιμετωπίζοντας τεράστιες δυσκολίες. Σαν ξενοδοχειακό συγκρότημα ήταν τέλεια σχεδιασμένο: τελειοποίησε την ιδέα του Minos Beach με τους οικίσκους πάνω στη θάλασσα, έφτιαξε ένα υπέροχο κεντρικό κτήριο σαν κρουαζιερόπλοιο με εκατέρωθεν θέα της θάλασσας, ενώ έφτιαξε το πρώτο ξενοδοχειακό «χωριό» με καταστήματα και εστιατόρια ονομάζοντάς το «Δαφνές» προς τιμήν την γενέτειρας τους, και βέβαια με την εκκλησία της Αγίας Ζώνης στο κέντρο όπως στις αυθεντικές Δαφνές. Το 1975 είχαν ήδη σχεδόν τελειώσει και το δεύτερο ξενοδοχείο τους, το Elounda Bay, το οποίο πούλησαν μετά από τρία χρόνια στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία το ενέταξε στην αλυσίδα των ASTIR HOTELS.

Θα περίμενε κανείς ότι μετά από τέτοιες επιτυχημένες ξενοδοχειακές και επιχειρηματικές κινήσεις, τα αδέλφια Κοκοτού θα ξεκουράζονταν, αλλά εκείνοι συνέχισαν απτόητοι. Ο Σπύρος ίδρυσε μία νέα εταιρεία, την Ελούντα Α.Ε., και σχεδίασε και κατασκεύασε το στολίδι της συλλογής του, το γλυκύτατο Elounda Mare Hotel , το πρώτο ξενοδοχείο της Μεσογείου όπου κάθε μπάνγκαλοου είχε δική του πισίνα. Ο Γιώργος έχτισε το Elounda Rock που σύντομα πούλησε στους φίλους του Τάκη και Νίκο Δασκαλαντωνάκη που το ενέταξαν στην αλυσίδα τους, τα Grecotel. Αν και η Ελούντα είχε πλέον γίνει πασίγνωστη στο εξωτερικό για τα ξενοδοχεία της και την ποιότητα των υπηρεσιών της, στην Ελληνική κοινωνία παρέμενε άγνωστη και χρειάστηκε η προτίμηση του Ανδρέα Παπανδρέου για να προβληθεί από τα Ελληνικά ΜΜΕ.

Ένας από τους πολλούς ξένους κροίσους που συνέβαλαν στο μύθο της Ελούντα ήταν ο Γερμανός βιομήχανος Dr.Flick, ο οποίος ερχόταν για χρόνια στο Elounda Mare με το σκάφος του, ένα στόλο αυτοκινήτων και μία κουστωδία φίλων και προσωπικού που έκλεινε το μισό ξενοδοχείο για πολλές εβδομάδες. Ο Σπύρος Κοκοτός έχει να το λέει ότι τον πελάτη αυτό, τον καλύτερο πελάτη που είχε ποτέ, τον έχασε λόγω του γκολφ, καθώς όταν ο Dr.Flick άρχισε να παθιάζεται με το άθλημα αυτό, ζήτησε ένα βράδυ από το Σπύρο να φτιάξει ένα χώρο προπόνησης και εκείνος – μη γνωρίζοντας τότε τίποτα για το γκολφ – το αμέλησε. Από την επόμενη χρονιά άρχισε να πηγαίνει σε αμερικάνικα resorts με γήπεδα γκολφ, και ο Σπύρος Κοκοτός αποφάσισε να φτιάξει ένα τέτοιο θέρετρο στην Ελούντα ώστε να είναι και πάλι πρωτοπόρος στην Ελλάδα. Έτσι γεννήθηκε το περίφημο Porto Elounda Deluxe Resort, με το πρώτο γήπεδο γκολφ στην Κρήτη. Συνεχίζοντας πάντοτε να πρωτοπορεί στον Ελληνικό τουρισμό, κατασκεύασε μέσα στο Porto Elounda το πρώτο ξενοδοχείο που αποτελείται μόνον από σουίτες, το Elounda Peninsula all-suite hotel, ενώ το 2006 ήταν ο πρώτος που έφερε στην Ελλάδα μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως αλυσίδες κέντρων ευεξίας, την Six Senses Spas, κατασκευάζοντας ένα πραγματικά εκπληκτικό έργο 2500 τετραγωνικών μέτρων μέσα στο Porto Elounda.

Η αρχιτεκτονική του Σπύρου Κοκοτού χαρακτηρίζεται από την αρμονική συνύπαρξη του λευκού άγριου σοβά και της χαρακτηριστικής γκρι-καφέ λασιθιώτικης λιθοδομής, στοιχεία τα οποία προϋπήρχαν – βεβαίως – σε μεγάλο βαθμό, αλλά ποτέ δεν είχαν χρησιμοποιηθεί για πολυτελείς κατασκευές, καθώς η τάση των πλουσιοτέρων ιδιοκτητών ήταν να αντιγράφουν ξενόφερτα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά πρότυπα παρά να προσαρμόζουν τα τοπικά χωριάτικα στοιχεία. Και ήταν ευλογία για τον τόπο ότι το πρότυπο αυτό εφαρμόστηκε από τον ίδιο αρχιτέκτονα και στα πέντε μεγάλα ξενοδοχεία πολυτελείας ενός προορισμού, καθώς είναι προφανές στον κάθε επισκέπτη το πώς η περιοχή των πολυτελών ξενοδοχείων της Ελούντας έχει μία υπέροχη αισθητική ομοιογένεια που βρίσκεις μόνον σε προορισμούς όπου ισχύουν αυστηρά διατάγματα περί δόμησης (βλ. Ύδρα, Οία, Σύμη, Οινούσσες, κλπ.)

Δεύτερο χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής δημιουργίας του Σπύρου Κοκοτού, το οποίο αποτυπώνεται και σε συγκροτήματα τα οποία σχεδίασε πριν καν ασχοληθεί με την Ελούντα (π.χ. το Club Med στην Κω, το Ποσειδών στο Λουτράκι, ή το Μίνως Παλάς στον Άγ.Νικόλαο) ήταν ο σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον και η ανάδειξη όσο το δυνατόν περισσότερο του ελεύθερου χώρου, του πρασίνου, και της χαμηλής δόμησης στο μεγαλύτερο μέρος της έκτασης, αναδεικνύοντας έτσι το όποιο μεγάλο κεντρικό κτήριο δεσπόζει στο συγκρότημα. Όπως λέει και ο ίδιος «οι όγκοι έσπασαν σε πολλούς μικρότερους όγκους και το άθροισμά τους ήταν ένα μεγάλο κτήριο που ήταν λειτουργικό σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής, σεβόταν όμως και την Ελληνική λαϊκή αρχιτεκτονική που κυριαρχείτο πάντα από χαμηλόδομα κτήρια και αθροίσματα όγκων. Για τη διαμόρφωση των εξωτερικών χώρων, η επίδραση του μαθήματος του καθηγητή στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ Δημήτρη Πικιώνη είναι εμφανής. Ειδικά για τους οικίσκους του πάνω στην ακροθαλασσιά, ο Σπύρος Κοκοτός απέσπασε διακρίσεις και πάμπολλα κολακευτικά σχόλια από συναδέλφους του αρχιτέκτονες και – πρωτίστως – από την απαιτητική διεθνή πελατεία που συρρέει στην Ελούντα εδώ και δεκαετίες για να απολαύσει τους οικίσκους που ξεφυτρώνουν από τα βράχια σαν να προϋπήρχαν εκεί, πραγματικά πάνω στο κύμα.

    
Τρίτο χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής δημιουργίας του Σπύρου Κοκοτού είναι η χρήση της Ελληνικής λαϊκής τέχνης στη διακόσμηση των εσωτερικών χώρων. Όπως λέει και ο ίδιος «το κυριακάτικο κυνήγι στο Μοναστηράκι ή στα αντικέρικα των ελληνικών νησιών που επισκεπτόμουν με το ιστιοπλοϊκό μου και την οικογένειά μου, ήταν πάντα ευχάριστη απασχόληση. Η συλλογή μου από Κρητικά υφαντά, κασέλες, εικόνες, έργα λαϊκής τέχνης, μέρος της οποίας εκτίθεται στ ξενοδοχεία μας, πιστεύω πως δίδει τη σφραγίδα του είδους της ποιότητας που αγαπώ και που οι καλεσμένοι μας αναγνωρίζουν».

Μετά από σαράντα συνεχή χρόνια αρχιτεκτονικής δημιουργίας στην Ελούντα, θα περίμενε κανείς πως ο Σπύρος Κοκοτός θα είχε σταματήσει, αλλά η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική: η δουλειά είναι ζωή, και ειδικά όταν έχεις περάσει τη ζωή σου μέσα στα εργοτάξια, όπου αυτή σου η δουλειά μεταφράζεται σε εμφανές προϊόν που μένει για πολλά χρόνια, στέρεο και λειτουργικό, ζωντανεμένο από την παρουσία των επισκεπτών που το απολαμβάνουν.

Κάθε χειμώνα θα τον βρει κανείς σε κάποιο εργοτάξιο στα ξενοδοχεία του, να επεκτείνει και να ανακαινίζει, να πρωτοπορεί και να δημιουργεί εκεί που έχει πλέον αφήσει ανεξίτηλη τη βούλα του, στον κορυφαίο προορισμό πολυτελείας της Μεσογείου, την Ελούντα.
           

Porto Elounda Resort, Κρήτη
Κατηγορία: 5* De Luxe
Ανακαίνιση: 2011
Αρχιτέκτονας: Σπύρος Κοκοτός
Διακοσμήτρια: Lia Bernard
Φωτογράφος:  Δημήτρης Πούπαλος
www.elounda-sa.com

Hotel Design Magazine 2013